ÖN ÇALIŞMA
Amaç, takımın özgün ihtiyaçlarını anlamak ve buna hizmet edecek doğru ve etkili tasarımı yapabilmektir. Her takım özeldir. Dinamikleri, içinde bulunduğu sİstem, tarihçesi ve gittiği yön farklılıkları ayrı ayrı değerlendirilir ve tasarımda dikkate alınır.
Örnek bir ön çalışma ve tasarım sürecimiz aşağıdaki gibidir.
- Takım lideri ile görüşme
- Takım üyeleri ile görüşme
- Takım envanterlerinin tamamlanması
- Envanter sonuçlarının analizi
- Takımın beklentilerinin ve ağrı noktalarının analizi
- İlk tasarım gerekirse takım lideri ve/veya İnsan Kaynakları ile gözden geçirilmesi
Takımın ihtiyacına göre tek seferlik çalışmalar mümkün olmakla birlikte sürece yayılan çalışmalar daha çok fayda sağlamaktadır.
SÜRESİ
Takım koçluğunun süresi takımın varmak istediği hedefin zorluğuna göre değişir.
Genelde 2 veya 3 ana oturum ve onu güçlendirmek için 1 veya 2 takip oturumu ile ilerlenir.
Bu oturumların arası genelde 1 ay gibi tasarlanır.
İÇERİK
Takımın hangi evrede olduğuna göre içerik tasarımı değişim gösterir.
FORMING
Takımın ilk zamanları kritiktir. Üyelerin birbiri hakkında bilgisi sınırlıdır. Birbirine daha çok nezaketle yaklaşma, sınırlarını koruma ve temkinli paylaşımlarda bulundukları dönemdir. Bunun nedeni de henüz rollerin aktif olarak başlamamış veya çakışan noktalar ortaya çıkmamıştır.
Burada iyi bir oryantasyon düzenlenmesi, etkili bir başlangıç için gereklidir. Ortak takım değerleri dışında ortak görev ve hedefler de bu aşamanın kapsamına dahildir. Forming aşaması oluşturma ya da şekillendirme gibi isimlerle de anılır.
Bu aşamadaki takım için örnek içerik
- Birbirini daha yakından tanıma
- Ortak amacı ve hedefi tanımlama
- Takım değerlerini oluşturma
- Ortak yönleri bulma
- Farklılıkların faydasına odaklanma
- İşbirliği tanımlarını yapma
- Birlikte çalışma sözleşmesini oluşturma
- Takdir etme
- Yargısız dille geribildirim verme
- Zor zamanlarda nasıl birlikte olacaklarına karar verme
- Manifesto oluşturma
- Bireysel eylem planı hazırlama
STORMING
İkinci evre takım üyelerinin birbiri ile daha yakından çalışmaya başladığı dönemdir. Ortak çalışma alanlarının artması çatışma ihtimallerini de artırır. Bu evrede gerekli iletişim kanalları oluşturulmazsa, yanlış anlaşılma, motivasyon dalgalanmaları, güven konusunda şüphelerin oluşması, gruplaşmaların oluşması normal karşılanabilir. Bu nedenle problemlerin çözümüne ilişkin atılan ortak adımlar, takım üyeleri arasında bir bağ ve güven köprüsü oluşturacaktır.
Söz konusu aşamanın toplam süresi; ortaya çıkacak olan tartışmalara, ekibin beraber yola devam edip etmeme konusundaki isteğine ya da müdahalenin hızına bağlıdır. Bu aşama aynı zamanda çatışma yönetimi anlamında da önemli fırsatlar sunar. Yöneticiler, ekiplerden verimli geri bildirimler alır ve farklı kişi profillerini kolayca keşfetme şansını bulurlar.
Bu aşamadaki takım için örnek içerik
- Güven ihtiyacını anlama
- Birbirinin duygusal- zihinsel ihtiyaçlarını dinleme-duyma
- Ortak amacı ve hedefi hatırlama
- Takım değerlerini ziyaret etme
- Sistemden kaynaklanan sorunları ayırt etme
- Takımın içsel ağrı noktalarını belirleme
- Yetişkin duruşuna çağırma
- Beklenti ve ihtiyaçlarını dile getirme
- İşbirliği prensiplerini gözden geçirme
- Bireysel çatışma tarzlarını belirleme ve profesyonel olan duruşu belirleme
- Birbirinin güçlü yönlerini takdir etme
- Yargısız dille geribildirim verme
- Manifestoyu ziyaret etme ve pekiştirme
- Bireysel eylem planı hazırlama
NORMING
Takım zor zamanları nasıl atlacağını öğrenmiş ve açık iletişim oturmuştur. Birlikte çalışma konusunda önemli bir yol almaya başlamıştır. Bu süreçte zaman zaman yine çatışmalar oluşsa bile ekip genel anlamda çok üretkendir. Normları oturmuştur. Yani takımda yer alan üyeler artık birbirini benimsemeye ve kabul etmeye başlamıştır. Bu sayede de ekip hedeflerine ulaşmak için kolektif şekilde hareket edebilmektedir. Norming aşamasında liderin biraz geriye çekilmesi ve üyelerin inisiyatif almalarına alan oluşturması gerekir.
Bu basamakta fırsatlar kolay bir şekilde avantaja dönüşebilmektedir. Norming aşaması aynı zamanda “birlikte çözüm bulma aşaması” olarak da geçmektedir. Takımdaki amaç bu aşamada çok daha net bir hal almaya başlar. İlerlemek adına belli tavizler verilebilir. Norming basamağında ekipler; beraber karar verme, ortak hedefte buluşma, proaktif planlar yapma gibi konularda somut şekilde ilerlemeler sağlar.
Bu aşamadaki takım için örnek içerik
- Takımın iyi olduğu yönleri konuşma
- Bu noktaya gelirken hangi değerlerle geldiğini belirleme
- Zorlukları nasıl yendiğini tartışma
- Bu şekilde devam etmek için nelerin gerektiğini belirleme
- Başarı modellerini tasarlama
- Takımın potansiyelini tartışma
- Birbirinin güçlü yönlerini takdir etme
- Geleceği hayal etme
- Gelecek için yeni yetkinlik veya prensipleri tartışma
- Manifestoyu ziyaret etme
- Bireysel gelişim planı hazırlama
PERFORMING
Bu aşamada artık aşamasında çatışmalar artık yok denecek kadar azalmıştır. Sorumlulukların rahatlıkla alındığı ve problemlerin çözüldüğü zamanlardır. Psikolojik güvenlik oturmuştur. Sürecinin en verimli halkasıdır. Takımın yenilikçi, deneysel ve fark yaratan rahatlığa varmış olması verimlilik de artacaktır. Hatalar hızla düzeltilir ve olumsuz duygular hızlıca aşılır. Duygusal dayanıklılık yüksektir. O yüzden risk rahatlıkla alınır.
Bu aşamadaki takım için örnek içerik NORMING aşaması ile çok benzer.
- Takımın iyi olduğu yönleri konuşma
- Bu noktaya gelirken hangi prensiplerle ve değerlerle geldiğini belirleme
- Zorlukları nasıl yendiğini tartışma
- Bu şekilde devam etmek için nelerin gerektiğini belirleme
- Başarı modellerini tasarlama
- Takımın potansiyelini tartışma
- Birbirinin güçlü yönlerini takdir etme
- Geleceği hayal etme
- Gelecek için yeni yetkinlik veya prensipleri tartışma
- Manifestoyu ziyaret etme
- Bireysel gelişim planı hazırlama